Tesbitler – islam bilgi arşivi

1. İlmî (Bilimsel) Tefsirler: Yapısı ve Faaliyetleri
İlmî tefsir, Kur’an-ı Kerim’in âyetlerini, o dönemde veya sonradan ortaya çıkan tabiat bilimleri, astronomi, tıp, fizik, kimya ve diğer fünun dallarının verileriyle îzah etmeye, Kur’an’ın ihtiva ettiği işaretlerden bilimsel hakikatleri ve felsefî görüşleri çıkarmaya çalışan bir tefsir ekolüdür.
Temel Özellikleri:
* Gaye (Hedef): Kur’an’ın bir mu’cize olduğunu isbat etmek ve cihan şümul mesajının her çağa hitabettiğini göstermek. Özellikle Batı medeniyetinin ilmî ilerleyişine karşı, İslâm’ın ve Kur’an’ın ilme ve fikre verdiği ehemmiyeti ve ilmin aslının Kur’an’da mevcut olduğunu ortaya koyma gayreti taşır.
* Küllî Muhteva Anlayışı: Bu ekolü benimseyenler, Kur’an’ın yalnızca dinî ve itikadî ilimleri değil, bütün ilimlerin esaslarını (nüvelerini), bazen zâhir (açık) bazen de hafî (gizli) bir şekilde ihtiva ettiğini düşünürler. Ancak, Kur’an’ın bir matematik veya fizik kitabı olmadığını, hidayet (doğru yolu gösterme) maksadıyla nazil olduğunu ve bu ilimlere işaret ettiğini kabul ederler.
* Kevnî Âyetlere Odaklanma: Yaratılış, tabiat olayları, gökler, yer, insan ve hayvanlar âlemi ile ilgili âyetleri öncelikle ele alırlar. Bu nev’î (türden) âyetlerdeki tasvir ve işaretleri güncel bilimsel tesbitlerle irtibatlandırırlar.
* Tenkitler: İlmî tefsirin en mühim tenkidi, Kur’an lafızlarının (sözlerinin) kendi asıl manasından uzaklaştırılarak, sonradan ortaya çıkan bilimsel nazariyelerle (teorilerle) uyumlu kılınmaya çalışılmasıdır. Bu durum, bilimsel nazariyelerin değişmesiyle Kur’an tefsirlerinin de değişmesi ve zıtlık ihtiva etmesi tehlikesini doğurur.
Tantâvî Cevherî gibi bazı ulemâ, Kur’an’da fıkıhla ilgili 150 kadar âyet varken, ilm ve fen ile ilgili 750’den fazla âyet bulunduğunu iddia ederek bu faaliyeti zirveye taşımıştır.

2. Kur’an-ı Kerim’de İlmî Âyetler Olarak Değerlendirilenler
Kur’an-ı Kerim’de, insanı tefekkür (derin düşünmeye), nazar etmeye ve tabiatı incelemeye sevk eden, aynı zamanda çağdaş bilimlerin tesbitleriyle irtibatlandırılan çok sayıda kevnî âyet mevcuttur. İlmî tefsir çerçevesinde en çok ele alınan ve bilimsel hakikatlere işaret ettiği kabul edilen bazı âyetler ve işaret ettikleri hususlar şunlardır:
| Âyet-i Kerîme | Süre ve Âyet No | İşaret Edilen Husus (İlmî Yorum) |
|—|—|—|
| “Biz göğü ‘büyük bir kudretle’ bina ettik ve şüphesiz Biz (onu) genişleticiyiz.” | Zâriyât Sûresi, 51/47 |
Evrenin Genişlemesi (Kozmoloji): Hubble’ın keşfinden asırlar önce evrenin sürekli genişlediğine işaret olarak değerlendirilir. |

| “Görmez misin, Allah’ın gökten bir su indirip onu yerdeki kaynaklara geçirdiğini?…” | Zümer Sûresi, 39/21 | Suyun Devr-i Dâimi (Hidroloji): Yağmurun yeraltı sularına sızması ve suyun devamlı bir dönüşüm içinde olmasına işaret. |

| “O, sizin için kulakları, gözleri ve gönülleri inşa (yaratma) edendir; ne de az şükrediyorsunuz.” | Mü’minûn Sûresi, 23/78 | Duyuların Gelişim Sırası: Embriyolojik gelişimde işitme, görmeden ve gönül (idrak) kuvvetlerinden daha önce oluşmasına işaret. |

| “…Sizi annelerinizin karınlarında, üç karanlık içinde, bir yaratılıştan başka bir yaratılışa geçirerek yaratmaktadır…” | Zümer Sûresi, 39/6 |
Embriyolojideki Üç Karanlık Safha: Rahim, döl yatağı ve plasenta zarlarıyla çevrili üç koruma tabakasına veya embriyonun geçirdiği üç temel gelişim safhasına işaret. |
| “Sonra o damlacığı ‘alaka’ya dönüştürdük. Alakayı da ‘mudga’ya dönüştürdük…” | Mü’minûn Sûresi, 23/14 |
Embriyolojik Gelişim: “Alaka” (asılıp tutunan şey, pıhtı) ve “Mudga” (çiğnenmiş et parçası) gibi kavramlarla embriyonun erken safhalarına dair tasvir. |

| “O (Allah) ki, Arz’da ne varsa, tamamını sizin için yarattı. Sonra, Göğe yöneldi; yedi Gök olarak onları düzenledi. Ve O, her şeyin Âlimi’dir.” | Bakara Sûresi, 2/29 |
Kâinatın Yaratılışı ve Nizamı: Göklerin ve yerin yaratılışındaki küllî nizam ve uyuma işaret. |
| “Ve demiri de indirdik ki, onda büyük bir güç ve insanlar için (çeşitli) yararlar vardır…” | Hadîd Sûresi, 57/25 |
Demirin Uzaydan İndirilmesi: Demirin (Fe) dünyada oluşmadığı, büyük yıldızlardaki füzyonla meydana gelip dünyaya uzaydan geldiği ilmî bilgisine işaret. |
| “O (Allah), size şimşeği korku ve umut olarak gösteren, (yağmur yüklü) ağırlaşmış bulutları (inşa edip) ortaya çıkarandır.” | Ra’d Sûresi, 13/12 |
Bulutların Yapısı: Yağmur yüklü bulutların ağırlığına ve bulut oluşumundaki elektriklenmeye işaret. |

3. Geçmişten Günümüze ve Geleceğe Işık Tutan Âyetler
Kur’an-ı Kerim, mu’ciz bir hitab (söz) olarak, sadece kevnî hakikatlere değil, aynı zamanda geçmiş, hâl ve istikbal (gelecek) hakkındaki bilgileri de ihtiva eder. Bu âyetlerin faaliyetleri, imanı kuvvetlendirmek, hikmet dersleri vermek ve insanlığı istikbale hazırlamaktır.

Özellikleri ve İşaret Ettiği Hususlar:
* Gaybdan (Görünmez Âlemden) Haberler:
* Fetihler ve Zaferler: Hz. Peygamber’in (asm) rüyasının gerçekleşeceği ve Mekke’ye güvenle girileceği (yakın bir fetih) işareti (Fetih Sûresi, 48/27).
* Koruma Taahhüdü: Kur’an’ın tahrif edilmeye karşı Allah tarafından korunacağı taahhüdü: “Şüphesiz Zikr’i (Kur’an’ı) biz indirdik. Onu koruyacak olan da biziz.” (Hicr Sûresi, 15/9).
Bu, Kur’an’ın küllî ve daimî bir isbatı ve istikbale yönelik en büyük emniyetidir.

* Kıyamet ve Âhiret Tasvirleri:
* Yeniden Yaratılışın Kolaylığı: “İnsan, kemiklerini bir araya getiremeyeceğimizi mi sanıyor? Evet, biz onun parmak uçlarını (dahi) düzeltmeye kâdiriz.” (Kıyâmet Sûresi, 75/3-4).
Parmak izinin (parmak ucu) ferdî (kişisel) bir alamet (işaret) olmasına işaret edilişi, istikbaldeki kimlik tespit metotlarına dair bir açı sunar.
* Dağların Hareketi: Kıyamet alametleri içinde dağların bulutlar gibi hareket edeceği (Neml Sûresi, 27/88) tasviri, arzın (dünyanın) derûnî (iç) faaliyetleri ve kıtaların kayması (kıtasal sürüklenme) gibi ilmî hakikatlere de işaret eder.

* İnsan ve Toplum Hakkında Hikmetler:
* Zıtların Birliği ve Zıtlık Kanunu: Âyetteki müteşâbih (manası zahir olmayan) kısımların varlığı (Âl-i İmrân Sûresi, 3/7), aklı ve fikri daimî bir araştırma ve tahkike (doğrulamaya) sevk eder.

* Fikir ve Bilimin Teşviki: Kâinat kitabına nazar edilmesini emreden âyetler, Müslümanları daima ilimde ileri gitmeye ve tabiatın sırlarını çözmeye teşvik eder. Bu, istikbalde İslâm âleminin ilimde önder olacağına dair zımnî (üstü kapalı) bir işarettir.
Bu faaliyetler ve işaretler, Kur’an-ı Kerim’in cihan şümul ve ebedî hitab olduğunu, her devrin fünununa ve anlayışına muvafık (uygun) açılar ihtiva ettiğini gösterir.
Risale-i Nur Külliyatı’ndan İktibas
Bediüzzaman Said Nursî Hazretleri, Kur’an’ın ilmî hakikatlere işaretini tefsir ederken, Kur’an’ın asıl maksadının hidayet olduğunu, ilimlerin çekirdeklerini ihtiva ettiğini ancak bir fen kitabı olmadığını belirtir.
> “Kur’an-ı Hakîm, hakikî ilimleri hâvi bir kitab-ı mukaddestir. Ve bütün asırlarda, insanların umum tabakalarına hitab eden, ezelî bir hutbedir.”
>
Bu nevî faaliyetler, Kur’an’ın sadece ibadet ve ahlak muhtevasını değil, aynı zamanda tabiat ve kâinatla ilgili hakikatleri de ihtiva ettiğini gösterir.